 |
|
|
|
|
Wybiła godzina Zero!
Komisja dokonała oceny zielników nadesłanych na konkurs „Odkryj świat przekornych roślin”.
Już na wstępie, rozpakowując paczki z zielnikami od Was, poczuliśmy zawrót głowy. Każda praca inna, wysmakowane okładki, starannie i z dużym nakładem sił i środków własnoręcznie wykonane obwoluty.
 | | Agnieszka Rożanowska |
|
|  | | | Anna Tyrańska |
|
przejdź do galerii okładek
Bardzo chcemy pochwalić tych z Was, którzy zadbali o ochronę arkuszy zielnikowych, umieszczając je w specjalnych teczkach. Sposób zabezpieczenia nie był wpisany w kryteria oceny, jednak jest on bardzo istotny z uwagi na kruchość wysuszonych roślin. Okazom zielnikowym najlepiej służy, jeśli oglądamy je bez obracania kartki na drugą stronę, co nie jest możliwie, gdy arkusze są spięte czy związane. Dlatego po XVIII wiecznej modzie tworzenia zielników postaci książki, obecnie w profesjonalnych zielnikach przechowuje się grupy luźnych arkuszy, poukładane w pudełkach (lub zabezpieczone od dołu i góry tekturą i związane sznurkiem). Arkusze przekłada się w poziomie, co chroni przed zsypywaniem się oderwanych fragmentów roślin. Gratulujemy takich rozwiązań!
 | | Elżbieta Pasławska |
|  | | Przemysław Dalski-Szeląg |
|  | | Aleksandra Rękas |
|
Na pochwałę zasługuje również dodatkowe zabezpieczanie samych okazów przed niszczeniem. Zastosowaliście tu wiele rozwiązań stosowanych w praktyce:
torebki/kopertki na nasiona, przekładki z kalki, foliowe koszulki, czy
wręcz zafoliowanie okazów. | | Agnieszka Dziób |
|
|  | | Anna Kozak |
|
 | | Daniel Orzechowski |
|  | | Katarzyna Żołowicz |
|  | | Barbara Jeleń |
|
Oczywiście wybór sposobu zabezpieczenia
należy dopasować do roli, jaką ma pełnić zielnik. Zafoliowane okazy mają
znacznie mniejszą wartość dla naukowców, świetnie natomiast sprawdzają
się do celów dydaktycznych. Niedopuszczalne jest natomiast naklejanie
roślin z dwóch stron kartki. Odłamane fragmenty z obu okazów mieszają
się w takim wypadku ze sobą.
 | | Mikołaj Wiktor |
Musieliście stawić czoła niełatwemu zadaniu przymocowania roślin do arkuszy. Polecane przez nas papierowe paski z taśmy z suchym klejem, nie są, jak się okazało, proste do samodzielnej produkcji.
Zastosowaliście więc bogaty asortyment różnych taśm klejących, z lepszym lub gorszym skutkiem (tym gorszym, im piękniejszy – o bardziej nierównej fakturze - był karton).
Czasem, w obawie przed odklejeniem się roślin, przesadzaliście z ilością mocowań. Przy paskach dobrej jakości wystarczy kilka ich sztuk do przymocowania nawet dużego okazu.
Stąd też znakomitym rozwiązaniem zastosowanym przez Mikołaja Wiktora było przyszycie roślin do arkusza.
W naszym warszawskim Zielniku mamy takie historyczne okazy przymocowane mocną nitką. Sposób ten jest bardzo estetyczny (nie zasłania rośliny), skuteczny (nawet grube gałązki dobrze trzymają się kartonu), ale rzadko stosowany ze względu na pracochłonność.
Wreszcie prawdziwym wyzwaniem było sporządzenie etykiety, jako że przygotowane przez nas wzorce nie były, jak się okazało, dostępne (szkoda, że wcześniej nie mieliśmy sygnału, że jest z tym problem).
 | | Anna Tyrańska |
Nie ma tego złego, co by na dobre nie wyszło… Dzięki temu zobaczyliśmy, co sprawiało trudność. Sam tytuł etykiety powinien nieść informację o tym, do kogo należy zielnik (instytucja lub osoba prywatna). My stosujemy nazwę Herbarium Universitatis Varsoviensis, co tłumacząc z łaciny brzmi: Zielnik Uniwersytetu Warszawskiego. Mogliście użyć tej nazwy, zakładając, że arkusze spoczną w warszawskim zielniku (jednak nie należało dzielić słowa Varsoviensis na fragmenty – w etykiecie na stronie internetowej przerwy te były niecelowe – wymusił je program – poprawimy).
Mogliście też nadać etykiecie tytuł: Herbarium Anny Tyrańskiej, Zielnik A. Biederman itp. lub pozostawić etykietę bez tytułu.
Dokładne podanie lokalizacji (szczegółowy opis miejsca i siedlisko) ma służyć możliwości ponownego trafienia na dane stanowisko rośliny. Precyzyjnie umożliwiają to dane GPS, dlatego są tak bardzo zalecane. Podanie numeru domu i ulicy, jak to uczyniły Zuzia Betańska i Kamilka Walczak również to umożliwia.
 | | Zuzanna Betańska i Kamila Walczak |
Opis miejsca zbioru: "przy Pałacu Kultury i Nauki w Warszawie" też jest w miarę
precyzyjny, bo mamy tylko jeden taki pałac (choć przydało by się
dopisać, po której stronie pałacu oraz czy na trawniku, czy między
płytami chodnika). Natomiast informacja, że roślina została zebrana w
Krakowie przy ławce przed blokiem, niesie niewiele informacji.Ważna jest pełna data, w tym rok 4-cyfrowy. Zapis 18.07.11 nie będzie jasny dla osoby studiującej okazy za 200 lat (a tyle i więcej mogą przetrwać zbiory zielnikowe!). Czy chodziło o rok 1911, 2011 czy 2111?
Szkoda, że czasem etykieta wędrowała na środek arkusza. Przy przeglądaniu większej liczby arkuszy wygodniej jest mieć naklejone etykiety w prawym dolnym rogu – wtedy odchylając lekko arkusz widzimy nazwę rośliny.
ZWYCIĘZCY
Wyłonienie zwycięzców było bardzo, bardzo, bardzo trudne. W konkursie uczestniczyła zarówno młodzież licealna, jak i dzieci ze szkół podstawowych, dlatego zdecydowano o podziale prac na dwie grupy i niezależną ocenę każdej grupy. Kierując się kryteriami oceny (patrz Regulamin), Komisja Konkursowa przyznała:
W KATEGORII „LICEUM”:
- Dwa równorzędne 1 miejsca - Agnieszka Rożanowska i Anna Tyrańska. Otrzymują one lornetki i płyty CD do oznaczania roślin „Flora Ojczysta”.
- Dwa równorzędne 2 miejsca - Katarzyna Całek i Elżbieta Pasławska. Otrzymują one dwutomowe albumy z cyklu Spotkania z przyrodą: Rośliny i Zwierzęta oraz płyty CD do oznaczania roślin „Flora Ojczysta”.
- Cztery równorzędne 3 miejsca - Anna Biederman, Agnieszka Dziób, Barbara Jeleń i Agnieszka Czapnik. Otrzymują one płyty CD do oznaczania roślin „Flora Ojczysta”.
Wyróżnienia specjalne:
W informacji wstępnej o wynikach konkursu zaznaczyliśmy, że poważny problem sprawiało właściwe rozumienie słowa „chwast”. Do wielu prac wkradły się gatunki, które trudno nazwać chwastami (lawenda w ogródku, żywokost na łące, driakiew na skraju lasu). Dlatego za celne wyłowienie chwastów, a przy tym staranność wykonania zielnika, nagrodę – książkę "Jaki to kwiat", otrzymuje Dorota Bytnar. Dobrą intuicję w wyborze chwastów widać też w zielnikach Gabrieli Utraty i Natalii Krzysztoń, co chcemy pochwalić, gdyż w każdej pracy bardzo istotne jest, by była ona "na temat".
Stosunkowo prosto jest suszyć drobne rośliny. Znacznie trudniej te okazałych rozmiarów. Za doskonałe poradzenie sobie z tym zadaniem, nagrodę – książkę „Owady i pajęczaki” otrzymuje Dagmara Wilczyńska.
W kryteriach oceny zaznaczyłyśmy, że najistotniejszym elementem jest dla nas jakość zasuszenia (jest to ważne z punktu widzenia trwałości zielnika i jego przydatności do celów naukowych). Wyróżnienie w tej kategorii – książkę "Drzewa", otrzymuje Magdalena Mucha.
W KATEGORII „SZKOŁA PODSTAWOWA”:
- Zwyciężyli: Łukasz Bieniowski i Karolina Feluch. Otrzymują oni książki: „Ptaki w ogrodzie” oraz kompasy.
- Wyróżnienie specjalne: dla Kuby Kopczyńskiego i Bartka Szycha, za dołączenie interesujących wiadomości o zbieranych roślinach (niestety, nie zawsze gatunki mieściły się w temacie Konkursu). Otrzymują oni przewodniki z cyklu „Spotkania z przyrodą” – Ptaki i Owady.
- Pozostałe wyróżnienia (nagrodzone lupami):
 | | Klaudia Kienkowska i Gabrysia Trepkowska |
|  | | Alicja Augustyniuk i Zofia Dutkiewicz |
|
Klaudia Kienkowska i Gabrysia Trepkowska – za pomysł wzbogacenia informacji o okazie zdjęciem gatunku oraz radość tworzenia zielnika. Magda Drewnowska, Piotr Filipkowski i Bartek Drewnowski – za estetycznie wykonany zielnik. Brawa szczególne dla Piotrka za dokładne podanie lokalizacji. Alicja Augustyniuk i Zofia Dutkiewicz – za właściwe wytypowanie „chwastów”, np. owies w życie. Zuzanna Betańska i Kamila Walczak – za precyzyjne podanie lokalizacji zbieranych okazów. Wiktoria Tran - za podanie dodatkowych informacji o zbieranych okazach. Zachęcamy, by pisać o obserwacjach poczynionych osobiście. W przypadku zielników są one cenniejsze, niż te przepisane z książek.
NIEKONWENCJONALNE ROZWIĄZANIA
• Kolorowe arkusze.
Wyglądają ładnie,
ale trudniej jest na nich dostrzec ciemne fragmenty okazu. Rośliny
lepiej odznaczają się na jasnym tle i dlatego takie jest zwyczajowo
stosowane, jak w przypadku arkusza z pięknymi makami. Próbą połączenia urody z funkcjonalnością jest praca
Aleksandry Skawińskiej.
 | | Agnieszka Czapnik |
|  | | Aleksandra Skawińska |
|  | | Anna Kałużny |
|
• Okraszenie zielników własnymi rysunkami lub zdjęciami.
Znakomity
pomysł, jeśli rysuje się w powiększeniu jakąś część
przedstawionego okazu (odręczny
rysunek istotnych organów jest często bardzo pomocny - dla przykładu zamieszczamy arkusz wykonany w XX wieku przez H. Mainitza). W przypadku, kiedy narysowana jest całkiem inna
roślina, odwraca ona nieco uwagę od zasadniczego obiektu.
 | Katarzyna Łuszcz
|
|  | Dominika Porębska
|
|  | H. Mainitz
|
|
• Autorskie rozwiązania.
Swoisty indywidualizm zielników jest często wartością dodatkową, bo zielnik to nie tylko źródło wartości botanicznych, ale także wielu innych. Oczywiście nie należy rezygnować z wypracowanych przez lata standardów (np. umieszczania etykiety w prawym dolnym rogu, czy kolejności danych na etykiecie), ale jak najbardziej pochwalamy twórczą swobodę wykazaną w okładkach czy
ozdobnych ramkach etykiet. Podoba nam się np. pomysł Karoliny Żurek nadania szczególnego wyrazu arkuszom za pomocą nadpalonych brzegów. Prawdziwą oryginalnością cechuje się praca Pauliny Zubrzyckiej. Łamie
konwenanse stylistyką nawiązując do XVIII-wiecznych zielników.  |  | Karolina Żurek
| Paulina Zubrzycka |
Z przykrością musiałyśmy zdyskwalifikować jeden zielnik (patrz: punkt 5 Regulaminu
Konkursu), gdyż zawierał arkusz z rośliną chronioną– bagnem zwyczajnym,
które choć w nazwie zawiera przymiotnik "zwyczajne", wcale takie
zwyczajne nie jest. Na pewno też nie można tej rośliny nazwać chwastem.
Wszystkim uczestnikom dziękujemy za udział w konkursie!!!
Nagrody zostaną wysłane na adresy szkół.
Komisja
|
|
