 |
|
|
|
|
Zmiany krajobrazu
Obszary
wokół północnego koła polarnego doświadczają najszybszych zmian
wywołanych ociepleniem klimatu. Rozpoznawalne przez wszystkich
niedźwiedzie polarne czy pingwiny, żyjące po drugiej stronie globu,
przyciągają uwagę opinii światowej, lecz w rzeczywistości zmiany
obejmują także tysiące innych gatunków.
 | | Niedźwiedź wędrujący po krze lodowej |
Zmiany klimatu są
różne w różnych częściach globu. Dramatyczne zmiany wynikające z
ocieplenia klimatu obserwujemy na dalekiej północy, natomiast po
drugiej stronie globu, na Antarktydzie, ocieplenie przebiega wolniej.
Nietrudno
wyobrazić sobie, co dzieje się ze światem zbudowanym ze śniegu i lodu,
gdy temperatura wzrasta. Uwagę opinii publicznej zainteresowanej
zmieniającym się klimatem przyciągają przede wszystkim niedźwiedzie
polarne i topniejące góry lodowe.
Niedźwiedź
polarny jest klasycznym już przykładem gatunku cierpiącego z powodu
zmian klimatycznych. Ten wielki drapieżca stopniowo traci miejsce do
polowań na foki – lód skuwający morze. W efekcie niedźwiedzie głodują,
osiągają mniejsze rozmiary, a młode rzadziej niż kiedyś dożywają
dorosłości. Pewną nadzieję stanowi duża zdolność do przystosowywania
się, u wszystkich niedźwiedzi uruchamiana w odpowiedzi na zmieniające
się warunki życiowe. Być może więc uda się niedźwiedziom polarnym
znaleźć nowy sposób na przetrwanie w zmienionym krajobrazie.
Po
drugiej stronie globu, w Antarktyce, pingwiny również wydają się
cierpieć na skutek zmian klimatycznych. W wyniku zaburzenia ruchów
prądów oceanicznych częściej pojawia się tzw. efekt El Niño –
powodujący, że bogate w związki odżywcze głębinowe wody nie przedostają
się ku powierzchni. W rezultacie wszystkie gatunki żywiące się morskimi
stworzeniami – od drobnego krylu, poprzez ryby i ptaki, aż po wieloryby
i ludzi – mają zdecydowanie mniej pokarmu niż kiedyś.
Innym
przykładem zmieniającego się klimatu jest pustynnienie. To zjawisko
dotyczy nie tylko Afryki czy Australii, ale w coraz większym stopniu
także Europy Południowej. Dochodzi do tego, że do Europy tankowcami
sprowadzać trzeba wodę z Afryki. W Polsce ten problem objawia się pod
postacią stepowienia centralnej części naszego kraju, w szczególności
Wielkopolski. Przyczyniają się do tego nie tylko niższe opady i większe
parowanie, ale także niewielka ilość lasów w tym regionie.
Dr Marcin Zalewski
Centrum Badań Ekologicznych PAN.
|
|
