W Warszawie mentorem Baryki staje się Szymon
Gajowiec, niegdyś skromny urzędnik w kieleckiej „pałacie”, teraz mąż stanu. Gajowiec był wcześniej ukochanym Jadwigi Dąbrowskiej – matki Czarka.
„Pan Szymon Gajowiec poza urzędowymi pracami, które mu ogrom czasu zabierały,
i niezależnie od tych prac prowadził po nocach własną robotę. Pisał książkę
o Polsce nowożytnej, o Polsce niezależnej od najeźdźców, ale również
niezależnej od romantyków, mistyków, wieszczów, proroków, socjalistycznych
i reakcyjnych dyktatorów papierowych i wszelkiego rodzaju gadułków.”
Gajowiec przeszedł znamienną drogę ideowej ewolucji: od dziecięcej, jeszcze pozytywistycznej wiary w potęgę nauki i techniki, przez anarchistyczne utopie Abramowskiego, powstańczy czyn zbrojny Frakcji Rewolucyjnej PPS, aż do kompromisu.
 |
Gajowiec żółt |
"Galeobdolon" to w grece antycznej "smród tchórza/kuny". Linneusz nawiązał niewątpliwie do przykrego zapachu roztartych liści gajowca, a Żeromski nadając Gajowcowi takie znaczące nazwisko, miał zapewne na myśli smrodzenie ze strachu.
Dla botaników gajowiec Galeobdolon to roślina z rodziny jasnotowatych (dawniej wargowych), przez niektórych systematyków włączana do rodzaju jasnota Lamium, od którego różni się jedynie nagimi pylnikami oraz kształtem dolnej wargi kwiatu. W Polsce rośnie tylko jeden gatunek - gajowiec żółty Galeobdolon luteum, o dwóch podgatunkach: typowym i górskim. Gajowca spotyka się w całym kraju, na niżu oraz w górach (aż do piętra kosodrzewiny), w lasach liściastych i w wilgotnych zaroślach, na żyznych, zasobnych w próchnicę glebach.
Gajowiec jest rośliną miododajną, często odwiedzaną przez pszczoły, jednak tylko największe gatunki trzmieli (o najdłuższym aparacie gębowym) rzeczywiście zapylają jego żółte kwiaty. Mniejsze gatunki trzmieli oraz pszczoły miodne jedynie go okradają, nadgryzając rurkę korony aby dostać się do nektaru, który jest ukryty w pierścieniowatym miodniku, znajdującym się w głębi kwiatu przy podstawie zalążni. Nasiona gajowca, podobnie zresztą jak wielu innych chamefitów, rozprzestrzeniają mrówki.
