 |
|
|
|
|
Chaber bławatek
Niech na to pomną
druhowie spod Twej buławy,
błękitne, jak chabry, pułki,
zanim na drogach Twej sławy
zadziobią ich kul jaskółki.
(fragment wiersza „Głos wielu mogił” Eugeniusza Małaczewskiego)
Chaber bławatek Centaurea cyanus, równie często spotykany w zbożu jak mak, w pieśniach wojskowych pojawia się nieporównanie rzadziej.
 |
Chabry urzekają swoją niepowtarzalną
barwą | W „Głosie wielu mogił” stanowi aluzję do barwy mundurów murmańczyków (polskich formacji zbrojnych walczących w latach 1918-1919 w północnej Rosji) i hallerczyków (polskiej ochotniczej formacji wojskowej powstałej we Francji w czasie I wojny światowej). Ten wszędobylski chwast był dawniej całkiem użyteczny, gdyż z jego brzeżnych płatków otrzymywano niebieski barwnik. Farbowano nim papier i przetwory spożywcze, a połączony z ałunem doskonale barwił wełnę, z powodzeniem zastępując zamorskie indygo czy błękit tyryjski. Choć chaber bławatek, zwany także „modrakiem” i „modrzeńczykiem”, kojarzy się jednoznacznie z błękitem, a „chabrowy” znaczy tyle samo co „błękitny, niebieski, modry, jasnogranatowy”, to jednak znane są ozdobne odmiany tej rośliny, które cieszą oczy innymi kolorami np.:
'Red Boy' – o pełnych, czerwonych koszyczkach;
'Rosa Ball' – z koszyczkami różowymi;
'Weisser Ball' – biały.
Również inne niż bławatek gatunki z rodzaju chaber Centaurea rozkwitają odmiennymi kolorami. Spotykany na gliniastych łąkach i pastwiskach chaber łąkowy Centaurea jacea zachwyca różowo-fioletowym kwieciem.
Podobny kolor ma rosnący na suchych miedzach, skrajach lasów i nasypach kolejowych driakiewnik C. scabiosa.
Chaber łąkowy ma różowawy kolor kwiatków podobnie jak chaber driakiewnik
Rzecz ciekawa, że oba te gatunki są roślinami wieloletnimi (bylinami), co wskazuje, iż bławatek, będąc rośliną jednoroczną, jest swego rodzaju odmieńcem w obrębie rodzaju chaber, specjalistą od corocznie zaburzanych siedlisk, jakimi są pola orne.
Adam Kapler
Pracownia Banku Nasion
PAN OB CZRB Powsin
|
|
