 |
|
|
|
|
Dąb i lipa
Drzewa moje ojczyste! jeśli Niebo zdarzy,
Bym wrócił was oglądać, przyjaciele starzy,
Czyli was znajdę jeszcze? czy dotąd żyjecie?
Wy, koło których niegdyś pełzałem jak dziecię;
Czy żyje wielki Baublis, w którego ogromie
 |
Potężne rozmiary oraz imponującą postawę
dębu doceniali nie tylko Polacy
| Wiekami wydrążonym, jakby w dobrym domie,
Dwunastu ludzi mogło wieczerzać za stołem? (...)
Pomniki nasze! ileż co rok was pożera
Kupiecka lub rządowa, moskiewska siekiera!
Nie zostawia przytułku ni leśnym śpiewakom,
Ni wieszczom, którym cień wasz tak miły jak ptakom.
Wszak lipa czarnolaska, na głos Jana czuła,
Tyle rymów natchnęła! wszak ów dąb gaduła
Kozackiemu wieszczowi tyle cudów śpiewa!
(Adam Mickiewicz „Pan Tadeusz” – Dyplomatyka i łowy)
Niech to drzewo – które dziś sadzimy - przypomina nam Odzyskanie Niepodległości, niech będzie symbolem narodu polskiego. Pień to naród, jego konary to różne warstwy społeczne. Jak konary czerpią siły żywotne przez korzenie z ziemi, tak nam wszystkim daje życie matka nasza, ziemia polska, która jest naszą ojczyzną najdroższą, za którą życie oddali i oddać gotowi synowie tej ziemi.
Napis na obelisku położonym pod Dębem Wolności w Głownie (województwo łódzkie) ułożony przez ówczesnego burmistrza Henryka Rynkowskiego w 1928 roku.
 |
Lipy kojarzyły się z opieką, ochroną
| Dąb i lipa to dwa rodzaje drzew najczęściej wykorzystywanych jako roślinne symbole odzyskanej Niepodległości. Imponujący wygląd, niezwykła długowieczność drzew oraz twardość drewna, wielostronność zastosowań kory, drewna, żołędzi, liści, galasów (kulistych wyrośli na liściach), wreszcie piękno dąbrów – wszystko to silnie przemawiało do ludów Eurazji, czyniąc z dębu symbol męstwa, sławy i siły, ulubiony emblemat rycerzy.
Lipa z kolei od dawna kojarzyła się z Matką-Ojczyzną. Gęste ulistnienie i ugałęzienie osłaniało przed morderczą spiekotą, pochłaniało też pył i hałas. Metaforyczne znaczenie lipy jako obrończyni przed skwarem, zgiełkiem, chorobami duszy i ciała, a zarazem jednego z najświętszych drzew Słowian sprawiło, że „Lipą Słowiańską” nazwało się stowarzyszenie czeskich radykałów walczących o wyzwolenie narodowe i społeczne oraz były nazywane bratnie organizacje w Zagrzebiu, Lublanie, Nowym Sadzie i Lwowie. Wysoko ceniono sporządzane z lipiny wizerunki aniołów i świętych, a szczególną czcią otaczano figurę Najświętszej Maryi Panny
z Dzieciątkiem, zawieszoną na potężnej, starej lipie przy trakcie z Reszla do Kętrzyna (w Świętej Lipce), słynącą cudami na całe Prusy Książęce i Rzeczpospolitą. Niezwykle wartościowym produktem był miód lipowy. Gloger w swojej „Encyklopedii staropolskiej” wskazywał nie bez dumy, że badanie naukowe przyznały Słowianom odwieczną znajomość rolnictwa i bartnictwa, a żaden kraj europejski (…) nie dorównywał w hodowli pszczół okolicom nadwiślańskim. Pisarze dawni zapewniają, że kwitły tam jakieś szczególnie wonne zioła, woniały „ogromne lasy lipowe” – rozkosz pszczół, odwdzięczających się słynnym lipcem. Przy takiej roślinności nie potrzebowały pszczoły nadwiślańskie sztucznego hodowania; lada wydrążony pień służył za ul, lada bór był pasieką.
Adam Kapler
Pracownia Banku Nasion
PAN OB CZRB Powsin
|
|
